"'(#)&),)#&'1#)&=<'=<'&.,&'&<%, )6+&4+>&<%-%)%&8%&6,&=<%3#(%&6#)&,6%(%1%)&! "'(#), 3%>&!"'(#)&*'&*')3%&%4+&%.,&%=<%(%&6#)&,(#6+&+),&<+>&%&'&8%&=<%3#(%&%.,&%$+&6#)&'4#. <%-%)%&.,&'&<%&)6+&'-,-,>&,<#-#)&%.,&'('&/+"#&'"%>&-,&'&8&%/+&'(#-'&*,&6,&=<%3#(%&), 8%&=<%3#(%&),&=<'=<'&$%-%.,>&%3#(%&.,&'&$%&),)#&':'&P%)-%)&W%8>&I%8>&JG/8>. Won fi isele yii to awon olopaa leti, iwadii si bere ni kiakia. Adewoyin S.Y (2014) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba S.S.S. O soro nipa jije oruko, eto ikomojade, oruko amutorunwa, oruko abiso ati oruko mti won n fun abiku, iyato laarin oruko ati alaje ki o to wa fi orile pari re. Gbara ti oba ba ku,ni awon ijoye ati awon agbaagba ti ise tabi ipo oye won ba je mo isinku oba, yoo ti bere etutu ati oro isinku oba nitori pe aki i sinku oba gege bi a ti i sinku eniyan lasan.Oku gbogbo ilu ni oku oba,ni Oyo ilu koso ati fere Okinkin ti a fi eyin gbe. Click here to mail us or click here to call us. Samuel. Awon agba le wi pe o feraku. If this kind of child is male, he is named Ojo, and if female, Aina; * Dada This is a child born with long, thick and curly hair which is not to be cut at anytime. Toka si gbolohun ti o je ooto nipa akaye yii. I love it all please what is the oriki of omobanke, 2014 - 2023 | All Rights Reserved | OldNaija, Oruko Amutorunwa (Pre-Destined Names) In Yorubaland, The Real Origin And Meanings of Yoruba Names, 8 Local Words That Have The Same Pronunciation And Meaning In Yoruba And Edo Languages, https://oldnaija.com/2017/02/03/oruko-amutorunwa-pre-destined-names-in-yorubaland/, Oladunwo Festival- The Pride of Okemesi-Ekiti, Iwa Iji- New Yam Festival of the Igbo People, Ibi Ugwu (Male Circumcision) In Igbo Land, Orishas (Deities) worshipped in Yoruba Land. Loooto, onise awon. salaye ona ti a n gba sin awon oku wonyii; i. eni toku somi,ii. Awon wunren aropo afarajoruko niwonyi. Awon Yoruba gbagbo pe bi eniyan ba ku yoo lo si orun,yala rere tabi orun apaadi. smlrk j kan lra wn il Yorb. '(#-'&*,&=<%3#(%&3%(%3%(%&),&,3%:,&-#.#-#.#>&%&'&/+&'(#-'&)%%&),=<%&J^.,8+4>&+), )%%&.#)&"+&=<%$+>&-,&'&4,&.#)&$%&-%&),&'4%)>&.,&'&"'&:+#)0, '(#-'&$#"'&/#/'>&*'&6#)&'&),4+=#)&),&')%&=<'=<'>&),&':'&_')3%*>&%&'&-':#&4,&,"%, '(#)>&%.,&,$'&'(#)>&%&'&/+&'(#"'&*,&),=<%&8+:+&"+(%"+(%>&%&'&4,&4+&<+&6#)&,=<%&8+.%>&%&', 6#)&+),*%)>&<%-%))%&%&'&8%&/+&'(#-'&*,&),&+)#&')%&$%&),=<%&8+:+>&.,&%&<%&4,"+-#)>&%, .,&'&<%&)&4,4+&'$'&-%)0&!&8%&)8#&+('&$%&6#)&+),*%)>&%&'&8%&6,&'(#-'&*,&=<%3#(%&%&', -,&%&/+&),=<%&8+.%&/+(+&4,)#&'8,&)%%>&-,&%&-%&74&IG&Y&O&4,>&-,&+),&)%%&8%&8#&'8,)%%>, )-%)&'8'-#)(,)(+&*'&*,/%3%&),&%=<%(%&! salaye ona ti a n gba sin awon oku wonyii; i. eni toku somi,ii. %"+&':'&E#)3%*&%.,&%"+&':'&_')3%*>&%&'&/+&'(#-'&*,&),=<%&\G.,8+4&%&'&4,&8%&(. "'(#)&%.,&,4+"'='&%*+&(+&%.,&%$')&8,,(%)0, 9,&'&.,&)4+&+"+*,>&*'&4,&3%(%&6#)&'&S?8,)R0, '(#-'&*,&),&,=<%&GJ>&%&'&4,&8%%&-%&74&)%%&),=<%&8+.%>&.,&%&<%&),"'&'-#)&%.,&%=<%(%, ),)#&,4+&$%&.%<,&),)#&,(,)&%:'&$%>&%&"+&4+&<+&6#)&':'&8+.%&.%<,&:#<+&"'0, ),=<%&8+.%0&H,&%&<%&6+&4+&'1#)&-%)>&%&'&8%&/+&'(#-'&*,>&*'&4,&6%(%1%)&<,&! Ara awon eniyan yii ko gba a, won si ina bo inu ile alapa yii. Adete awon ogbontarigi adahunse ni i se etutu sisin re,inu. ', %3#(%&)%>&%&'&4,&8%&$'&%4'&6#)6#)>&%&'&4,&:'-'&"'(,&%4'&6#)6#)0&V,&'.,.'&%&'&4,&,4+=#)0. Its the opposite of Joojo. EDE:Onka; Egbaa titi de egbaa-run-un(2,000-10,000)-Ilana onkaye lati, EDE:isori Oro: Oro-Aropo Afarajoruko, Oro Apejuwe. [a] egbeta [b] eedegbeta [d] ogorin. Elesin IfaFayemi, Faleye, Awobiyi, Awotunde. oruko naa fun adura isegun awon okunkun ati awon ota , a o ma pe oruko yi nigba 1000 x time pelu kika Ps 3 x 7, 77 x 1, 123 x 1, a le ni o dara pupo funa dura naa. IGBELEWON: ko aroko lori Oge sise tabi omi. Sugbon o ku ojo meta ki oro yii dele ejo ni Tolu, ore Dele fi ara han awon olopaa pe oun mo nipa isele ibi ise awon Bola. Mefa wa fun ope nigba ti mefa wa fun ota. Ki I je ki eeyan di eni yepere tabi eni yeye lowo awon eeyan. - ni o maa n dipo oro oruko ninu gbolohun. Contrary to the popular belief that Taiwo, being the first born of the twins, is older than Kehinde, it is said by Yoruba elders that Kehinde is older than Taiwo because Taiwo was sent by Kehinde to have a taste of the world and announce his coming as well. Oro-Ise akanmoruko ni (A) sare (B) lo (C) ko (D) jeun. Asa ijo jijo eyi ti o maa n suyo ninu tilu-tifon yala nibi ayeye isile, igbeyawo ati ikomojade tabi ni idi orisa Sango, Obatala, Orunmila ati bee bee lo se pataki. Oruko Abiso: Yoruba a maa wo ile,igba,asiko,ipo ti obi wa,ibi ti a bi omo si lati fun omo tuntun ni oruko.apeere; Oruko ajinde - Babajide,Babatunde,Iyejide,Iyetunde . "#$%>&<%-%))%&),&$%&8'&%$')&,$#"'&(+&/+"#0&B$+&*,&"+&-+(+&"':#, 4#=<')&8'&$,/+&'1#)&.,&'&$%&),)#&(+&-,&4+&-+-+(+0. Ta ni oga Bola? kni ti dhn ld Yoruba Ko Akanlo ede marun-un, ki o so itumo won '&-'-'&<+(+&%3#(%&(+0&V,)#&,$+&;+)+4,4,>&Z%-'<#&4#)&),&'(#&':'&)%%>&'(,&%$'), 7+&<,&%&4+&-'&4,&,<,&*,,>&%4+&!"'(#)&*'&4,&4'-%"+&4,)#&%3#(%&)%%0. Adewoyin S.Y (2006) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba S.S. 3 Corpromutt Publihers Nig Ltd Oju iwe 147-150. iranlowo owo lo si odo elomiran ti a mo pe o ni ju wa lo ni akoko isoro.Se bi ko ba nidii obinrin kii je kumolu,bi ko ba nidii eeyan o le deede lo ya owo.Eyi ni awon idi Pataki ti eeyan fi maa n ya owo laye atijo. "'(#), 3,3,&-,&'&=<+&:%&$%&:%>&),&')%&=<'=<'0&H,&%&<%&)6+&,4+=#)&),)#&'1#)-'1#)>&%&'&4+&+. (a) Dele (b) Tolu (c) Tadese (d) Ootoleke. Ese-Ifa-; je akojo ogbon ati imo-ijinle Yoruba lati irandiran. AlagbedeAwon alagbede nii se oro igbeyin fun oku alagbede, lati yowo re kuro ninu egbe.Inu ile aro ti alagbede, naa ti n sise ki o to ku ni a ti maa n saba se etutu, Yato si gbogbo awon wonyii,awon Yoruba a maa ro oku paapaa eyi ti o ba je oku oroju ti, won gba pe iku re kii se lasan,awon agba adahunse tabi oloogun ni o maa n ro oku, ki. Kurani Alaponle ede Yoruba. Eni ti sango pa. Awon mogba nii se etutu sisin re. i.Oro aropo afarajoruko ni eto iye ati eni. "#$%&:+&'1#)&,:%>&.,&%&"+&"'&"%., $'&<%&8'&<,&%&4+&)"'&%$')&'(#-'&! Oju mejila ni opon ayo maa n ni. Awon egbe wa n yoo se ajodun lose yii. H,&%&<%&.,&<+(+&+. KEHINDE (omo-to-keyin-de): omo ti a bi tele Tayewo.Oun ni legbon,pe oun lo ni ki Taye lo to aye wo. Awon omo wo ni ape ni omo amutorunwa?Omo amutorunwa ni awon omo ti a bi ni ipase ami iyanu ona ti won gba waye yato si bi a ti bi omo orisirisi ona ni won gba waye. Awn Oruk Amu Torun W N Il Yoruba. wt these nave offended, ta acct eto wn the coveted fa has come Woking for me, to 'tend to my nes, ACN KOTO HEPA ITUMO (MEANING 21, TPRBCMIMORE 1 bri ma re, cur a aye ge u SABRE ASPARWRE IFABWORADUN IFABHAFAO semana JFABDMISIDE FAaIMOLA . LIT:Itupale ewi apileko. "'(#)&6%(%1%)&),)#&,"+&$%>&.%<,&),)#&'1#)-'1#)&., Y&^>&JT&Y&^>&.,&%&<%&6+&*%&'1#)-'1#)&4,&8,8'>&%&'&-%&4,)#&'8,&'3'&.,&')&4%)>&%&'&4,&/+. (iii) Ikini-;owo osi ni ibere ila ti o tele deeti ni a n ko ikini si pelu ami koma ni ipar.-baba mi tooto,Egbon mi owon,Aduke mi atata abbl. Bi won ba n lo sin oku oba ona meloo ni awon ijoye ti maa duro? %3#(%>&$')&8%&)=<'&.,&%&<%&/+&$')0&H,&'&<%&),&%-%)4+&%3#(%&:'$'&8%&"'&'(#-'&*,,&-, '. "'(#)&8#&%$')&,<+(+&+3#)&'-%)&$%&4+0&%&', -+.%&),)#&'4#&.#).#)>&%&'&4,&8%&/+&),=<%&8+4%)&/+(+>&%&'&-%&74&T&),=<%&8+:+>&%&', ),)#&'4#&.#).#)>&%&'&/+&'(#-'&)%%&),=<%&8+4%)>&%&'&4,.&#)&-%&74&JW&Y&O>&JQ&Y&O>&JGQ. Dada: Omo ti irun ori re ta koko nigba ti abi . Fifi nnkan ini duro tabi dogo: eyi ni fifi nnkan ini wa duro,o le je ile,ile tabi moto sugbon ti eni ti o ya owo ko ba ri owo san won le gbe nnkan ini re ta dipo owo ti o ya.Iru owo bayii kii ni ele lori. Bi apeere aroko alaye ekunrere lori bi won se n se ounjeti a feran julo yato si pa ki a se apejuwe re. Siwaju si i, owe naa wulo fun ariyanjiyan sise, nigba ti a ba ti lo won lona ti o to ti o si ye. Gbara ti eeyan ba si ti de ile-aye lo ti gbagbe iru ipin ti ti o yan waye. Folarin Olatubosun.o.i 75. 1.Ige-ige ni omo ti abi ti omu ese jade lati inu iya re,o le je okunrin tabi obinrin. Opemipo, just seeing this now, pls. the child came out of the womb with the legs first; * Omope This is a child born later than the normal period of utero-gestation; * Ajayi This is a child born with face downwards. KEHINDE (omo-to-keyin-de): omo ti a bi tele Tayewo.Oun ni legbon,pe oun lo ni ki Taye lo to aye wo. EDE:Itupale gbolohun oniponna: oriki, Dida gbolohun oniponna mo, EDE:Aroko asariyanjiyan: Ilana kiko aroko asariyanjiyan, Awon ori-oro ti. 700, 710, 720, 730, 740, 750, 760, 770,780, 790, 800, Mustapha Oyebamji (2006) EKO EDE ATI ASA YORUBA TITUN (S.S.S) University Press Oju iwe 12-15. AKOLE ISE: ISOMOLORUKO II - AWON ORISIRISI ORUKO ABISO AMUTORUNWA ABBL. 3. Aroko onileta. Se anikan rin nii je omo ejo niya. Ara awon eniyan yii ko gba a, won si ina bo inu ile alapa yii. Apeere oruko to n tokasi ipo tabi esin idile. Eyi je ere ti o wopo laarin awon agbalagba. Bola je omo odun ogbon nigba ti o laya, o fi odun meji ju iyawo re lo. Ibi mokanla ni awon oloye to gbe oba yoo ti duro ki won to de Bara nitori pe ibe jinna die si aarin ilu.Nibi kookan ti won ba ti duro si ni won yoo ti fi eeyan kan ati agbo kan rubo. ORUKO ENIYAN : -Oro oruko le je oruko eniyan, eyi ni oruko ti o n toka si ohun ti o je eniyan. ORO-ORUKO ALAISEEYAN:- Eyi ni oruko to n toka si awon nnkan ti kii se eniyan AP. 5.ojo isinku ni won maa n yo ese obinrin agba kuro ninu ebi. Lesson Note on Yoruba JSS2 (Basic 8) First Term Elemu-un ni a n pe gende kunrin ti olowo ran nise yii. (ii) Deeti kiko-; ila ti o tele adiresi ni a maa n ko deeti si. Ere omode je ere ti o wopo laarin awon omo keeekeeke, apeere omode ni; eye kiko, sise oko ati iyawo, fifi yerupe se ounje, eye meloo tolongo waye, ekun meran talo wa ninu ogba naa, Booko-Booko. Oruko amutorunwa; Oruko . Ewo ninu awon wonyi ni ko si lara ohun ija awon ara adugbo? Oro-oruko le je ohun elemi : Eyi je oruko nnkan ti won ni emi bii eniyan tabi eranko.apaja,eniyan,esin,maalu,alangba,okunrin.abbl. Opolopo ere idaraya ni o wopo ni aye ode oni. (2. Ewo ni ki i se aleebu igba oye ninu awon wonyi? Oro-oruko le je alaiseeka : Eyi ni o n tokasi awon ohun ti koseeka Ap Iyanrin, epo, omi, afefe, gaari, irun. %&'&8%&-%&74&JJIF&JCGO>&Y&^>&GI&Y&O>&TW&Y&J>&%&'&8%&-%&4,)#&'8,&':'&.,&%=<+>&.,&'&8, )%%&-'&-%)&,"+>&%&'&4,&8%&8#&'8,&)%%0&9%-%))%>&),&%&'&8%&/+&6,&=<%3#(%&/+"#&%$+>&%, ),.'.'>&.,&'&<%&6+&-,&!"'(#)&4+&'1#)&.,&'&.'<,&),)#&%*+&(+>&.%<,&),)#&,4+&(+>&%&'&-%&74&GO. Ajao: Fighter with victory. Baba Foyeke,baba Ejire fi mi sile lo sorun alakeji. Laarin odun mefa yii, Bola ti di oga agba ni ile itaja kan ni Eko. Ise oluwa ni oro aropo afarajoruko maa n se ninu gbolohun.ap. Bola ati awon omo ise re di ero atimole lagoo olopaa. LIT:Ewi Alohun gege bi orison ironu Yoruba: Ese Ifa, Alo Apagbe. Oruko ti o je mo ise ilu ni . Asiko ti enikan ba ku ni a o maa gbo ninu oku pipe bi o se lawo to, bi o se je oninu-un-re to,bi o se ko eniyan mora to abbl. 2 Corpromutt Publihers Nig Ltd Oju iwe 101-119. EKA ISE: ASA. ORO - APONLE: Awon oro ti o maa n pon oro - ise le ninu gbolohun ni a pen i oro aponle. .#)&8%&6,$+>&-,&%&4,&.#)&8%&'+&4#&%(%&%"%<'*#)&)%%>&,*%)#&*'&4,&4+"+>&%&'&8%&/'&4,&.,., '8,&),=<%&SGJYR&+),&)%%&*'&8%&8#&'8,&)%%>&*'&4,&8%&6,&6'&'8#&)%%>&),&%=<%(%, 3%3%>&!"'(#)&"+&6#)&+),*%)&),&%=<%(%&%.,&%4+>&"%.,&"+&:'<%&"'(,&'1#)&=<'=<'&.,&! Aroko ajemo - isipaya abbl. Aja dudu meta ni won ri ti o sa jade ninu ina yii won si ri okan ninu won sa ladaa. Aina ni omobinrin ti o gbe iwo korun lati inu iya re wasi aye. 5. Apeere iru ere bee ni Okoto, Arin Tita, Ijakadi abbl. [b] apejuwe abo,oro oruko [d] aponle,apejuwe,eya. O fi ebun ran Tadese, eni ti Bola tele nibi ise sugbon Bola fi towotowo ko ebun naa. Bi a ti n sin oku oba yato patapata si bi a ti n sin oku eniyan lasan.Awon oba alade po ni ile Yoruba,bi a si ti n sinku oba ni ilu kan yato si ti ikeji, ati pe ipo oba kan yato si ara won. Ope ni ko mo ayo ta nigba ti ota mo ayo ta daadaa. Awon oruko ti a maa pe omo saaju ojo isomoloruko ni wonyi : Ikoko, Tunfulu, Arobo, Alejo Okan ninu agba obinrin ile yoo ti fa irun ori ikoko, won yoo wo aso fun un. Adete iv. !"'(#)>&%&'&<#&,*'&3,+&4,)#&'$'&+*,.,&'&<%&"%=<%(%>&$%&4+&+. Se itupale asayan iwe ewi kin-in-ni ti ijoba yan. Oruko Amutorunwa and its meaning in Yorubaland. Akanmu: One who is personally chosen. [a]ayo tita [b] boolu afesegba [d] ludo. owe je ona ti a fi maa n mo bi eniyan so gbo ede Yoruba to. Oruko amutorunwa:- ni oruko ti a fun omo nipa sise akiyesi ona ara ti o gba wa si aye tabi isesi re nigba ti a bii. Bi a ti se mo pe asa je ihuwasi, isesi ati ibasepo awon eniyan ni agbegbe kan. Ara asa ni ounje ti a n je, aso ti a n wo, ikini. EKA ISE: ASA. Ayo tita je ere abele ti o wopo laarin awon agbalagba. Bi won ti sa ladaa ni o yipada di eniyan. 3RD TERM SS1 YORUBA SCHEME OF WORK AND NOTE - EcoleBooks "#$%&%.,&%$')&,$#"'&(+0&7#/'&),&$'), 8%%&)&=<'&'(#-'&! onitohun toka si (a) Ayoka (b) Dele (c) Bola (d) Tadese. Ki o so idi re ti o fi tako ero naa,eyi gbodo je pelu ekun rere alaye. Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba S.S.1 Corpromutt Publisher Nig Ltd. O.I 226-230. Eyi ni orisii oruko ti a ni ni ile Yoruba. Idi niyi ti awon agba fi maa n se akiyesi ipo ti omo ba gba waye, Ipo ti ebi wa, esin idile baba ki won to fun omo ni oruko, Yoruba ni ile laawo ki a to so omo ni oruko. Ko koko ohun ti ewi apileko ti o ka dale lori. '(,&':%&P%)-%)&),&'&),&%$')&%)=+",&.,&'&)&3%(,&$')0, /#/'/#/'>&'&4,&$#"'&6#)&%$')&.,&$')&<%&"+&*')3%&%(%&$')&6#)&!"'(#)>&/%%/%%&%$'). Orisa Oko/Idobatala Efunjoke, Opakunle, Soyinka. Awn Oruk Amu Torun W N Il Yoruba | Edu Delight Tutors Oro-oruko le je oruko igba:- Eyi ni oro ti a le lo lati toka si igba ti nnkan sele han. Eni ti o pokunso Awon onimole ni i sin in,idi igi ti o pokunso si naa. Eni ti sango pa. iii. Lara awon to maa n ba raja ni Dele ati Ayoka. Bi a ba yo oro-ise kuro ninu awon gbolohun wonyii ko le ni itunmo. Awon metalelogun ti a sin pelu oba ni won gbagbo pe yoo maa se iranse fun oba lona orun ati ni orun nibi ti o n lo. Ork Yorb - Wikipedia, w-m f Thanks for your visit too. Ko apeere oro-oruko marun fun oruko abiso, amutoruwa, inagije. Iwofa yoo maa se loko olowo [a] ise [b] abose [d] agbase. Yoruba Lesson Note for SS2 Second Term - Edudelight.com Bi won ti sa ladaa ni o yipada di eniyan. oro aropo oruko ni eto to n toka si eni.apeere. %='&8+:'&%"+>&"+*,)&)%>&%&'&$%&"'&6,&'$'&)%%&4+&,. Adewoyin S.Y (2006) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba Corpromutt Publihers Nig Ltd Oju iwe 115-162. 500 je . Oro aropo afarajoruko inu gbolohun yii ni . ASA:Asa- Asa Isomoloruko: Amutorunwa, abiso, inagije abbl. Apeere: OkeOmo ti o di ara re sinu apo ibi wa si aye epo tutu ni won maa. Ope ati ota. Ikerindinlogun (iko-erin-din-ni-ogun) 16th, Ikokandinlogun (iko-okan-din-ni-ogun) 19th, Ogun (20) da duro funra re, ko si tumo si, eewa meji, o je akanda onka, oun naa ni a mo si okoo. '4,&),&')%&*'$#&.,&'&., >&JW@&Y&O>&GJ&Y&O>&GO&Y&O>&QQ&Y&O>&Q^&Y&O>&-,&, 8%&/+&'(#-'&*,&),=<%&J@@@&Y&.,8+&4+&+. Orisii ona meta ti a le ri oro aropo oruko ni [a] ipo eyan,oluwa,abo. Owo yiya maa n bo ni ni asiri lojo isoro. Apeere: Emi ni won n ba wi. Oro ti o le dipo ba ese won soro ti afa ila si ni idi ni (A) ja (B) korin (C) palemo (D) ranti (E) salo. '(&$%&4,&8,8'0, =<%3#)>&,/+),:%&),/%&+3#)&'-%)&$%>&%&'&$'&%4'&6#)6#)&),=<%.,&%&<%&),/+&'(#-'&)%%>, B.#8'&'(#-'&*,&),&! The Yoruba people believe, though not strongly, that if the mother of a twins should fail to give birth to another child after the twins i.e. 2. '&/+>&%=<%(%&%.,&%4+&)%%&*'&4'-%"+&4,)#&%*+&$%>&%&'&"%"+&%=<%(%>&+8, ! Akekoo yoo wa gbe ero tire kale ni eseese, ki koko re wa ni ipari ohun ti o ba ko. Oruko se Pataki ni ile Yoruba, awon Yoruba kii sii deede fun omo ni oruko, awon oruko Yoruba maa n ni itumo. (a)oriki oku (b) iwa re (d) iye ile ti o ko. Aja Iwo ko ye ni eni ti a le fun ni oruko eniyan mo afi aja. They are as follows: * Ilori This is a child born during the absence of menstruation; * Ojo and Aina This is a child born with the umbilical cord twisted round his/her neck. "'(#)0, <%&6+&<+(+&'1#)&-%)>&.,&%&4,&6+&-,&+),*%)&4+&'"'3'3'&/+"#&$%>&+&:+&-,&%&8%&%/+&'(#-', *,&),=<%&8+:+&/+"#&74&)%%&>&-,&%&4,&8%&=<%3#(%>&=<'=<'&%$')&.,&'&<%&<%&$%&3'$'&/', %&'&/+&%$')&'(#-'&)%%&/%/'>&%&'&4,&-%&%$')&74&)%%>&.,&%&<%&6+&-,&+),*%)&4'.,. '4#&8+6%&)%%>&. Y&O>&%&'&=<%3#(%&-&,'.%&8%&4'&%*'&$%&3,&, =<%&$%&"'$'&,3%)$'&%.,&'-+&,4'('&*'$#&.,&'&"+&3+&<%&$%0&P,&! ABO:ni eni tabi ohun ti a se nnkan si, ap, EYAN; ni o maa n se afikun itunmo fun oro-oruko ap. "'(#)0, 74&QWF&^R&! "'(#)&+8,&8,8'&S74&QGF&TR&%&'&8%&/+&'(#-'&*,&6#), ,3%<'<'&"'$'&+$#&=<'=<'&<'*%&-,&%&.'&:%3+&-#('&),)#&,"+&$%&"%('>&.%<,&-,&%&. Salako gbe igunnu. '&)%%>&$')&4,&=<%&%=<%(%&%.,&%4+>&%.,&,6%(%8,&'('('&*%)&.,&'&3%:#0&?&'&/+, SJ@@&.,8+4R&%&'&8%&-%&74&IO&Y&Q@>&),=<%&'=':,&%.,&74&IT>&%.,&74&II&),=<%&'=':,>&%&', .#)&.+4,$%:#&),&-,-%&'='(#)&8,,(%)>&%&'&.#)&-%&%$')&74&)%%>&.,.,&*'&6,&/+&S^@@&.,8+4R0. Orisiirisii isori ni awon onimo girama pin oro ise si ninu ede, Oro ise Agbabo : ni oro-ise ti a maa n lo abo pelu re ninu ede, Oro ise asebeere : meji naa ni o wa ninu ede. Itunmo awon oro Kurani Alaponle ti o se gba ra lee ni ede Yoruba pelu ki kaa ati ti tuu pelu ohun. Apeere/itupale oro-oniponna ninu gbolohun. ASOREGE/ASODUN: eyi ni ki a maa pon nnkan ju bi o se ye lo. ni Ootoleke (a) olopaa (b) ontaja (c) ode (d) adajo. Click to share on Facebook (Opens in new window) Click to share on Twitter (Opens in new window) Apeere won ni: awitunwi, asorege/ asodun, owe, akanlo ede, akude gbolohun, afiwe. ASA:Ipolowo Oja: iwulo ati pataki, orisii ona ti a n gba polowo oja. Bakan naa ni gbolohun maye maa n wa ninu ofo pipe. Awon Oruko Abiso Ilo | PDF - Scribd Yoruba ka iku si ohun ibanuje pupo. Apeere ere bee ni Alo Pipa, ayo Tita, abbl. O ti a fala si nidii n toka si (a) Tadese (b) Dele (c) Bola (d) ayoka. * Oni This is a neurotic child who at his/her birth cries all day and night It is important to note that having a pre-destined name does not mean that a child cannot have other names. ++8+.%&),&'4+>&_')3%*>&X+3)+43%*&%.,&H1#(43%*&),&'$#('&-#.#-#.#&-,&%&.'&4'('&4. "'(#)&.,&'&/+&.,.,&S;+)&GJF&OO>&74&@F&JCOR&.,&'&<%&6+&<+(+, ^0&?&'&4,/&+&'(#-'&*,&),&%='&8+:,"%&'4%)&%.,&'(#>&%&'&4,&<+&6#)&':+&8+4%)0, -%)&)4+>&),<,.,&'&$%>&.%<,&'&<%&6+&8'&'1#)&-%)&),&/+&+),*%)&-%)>&%&'&-%&74&GO&Y&^>&QJ, 8%&/+&'(#-'&*,&),&8+.%&%$')&+),*%)&*'&4,&8%&4+&'.,. RIRAN ELEMU-UN : Ti gbese ti ajegbese je ba ti pe ti o si je eyi ti a n ta ewure tabi agbo le ka,olowo yoo seto ki gende kunrin kan ki o ba oun mu ohun osin ni agboole ajegbese tita ni ohun osin naa yoo da lati fi ri owo ropo gbese ti ajegbese je sugbon ki I se dandan ki o je ohun osin. Ewo ni ki i se ara won? O to odun meta ti okookan won ti kuro nile oko. oro ti o ba jeyo leyin yoo,maa,fi ati ti gbodo je oro-ise. ; Awon omo olooku yoo kita; eyi nip e won o se eto ariya ojo keta.Ojo yii ni ipese jije ati mimu yoo bere ni pereu,eran pipa,obe sise lorisiirisii,oka riro,iyan gigun abbl. Oro di pen-n-tuka. Ona-Onse Awo ni oloye ti ipo oye re jemo isinku oba Alaafin.Oloye yii ni yoo ge ori oba to waja,inu yara kan to wa laafin, ti a n pe ni ile ori ni yoo gbe ori oba si fun ilo oba ti yoo tun je tele e. Bi won ba fe lo sin oku oba to ku ni Bara, won a fon fere Okinkin,a o si lu ilu koso lati so fun awon ara ilu pe oba n re ile igbeyin lati lo sun. Gege bi owe Yoruba ti o wipe "ile la n wo, ki a to so omo loruko" A kii dede fun omo ni oruko ni ile Yoruba, ki won to fun omo loruko, won a se akiyesi iru ipo ti omo wa ni gba ti iya re bii tabi ipo ti ebi wa . Adewoyin S.Y (2006) Imo, Ede, Asa Ati Litireso fun ile Sekondiri Agba S.S. 3. O/8>&W/8>&I/8>&JG%8>&-,&'&8%&/+&'(#-'&)%%&),=<%&'=':,&%.,&+*'&-%)&SQJ&.,8+4R0&P, '&$%&8%&<+(+&'"%>&'$'>&%.,&'-,-,>&%.,&%$')&))-%)8,,(%)>&.,&'&<%&.,&$%&),)#&,4+3%, -'-%)0&B(#6+&,<#-#)&.,&'&<%&.'&4,&'>&!"#$%&*'&*')3%&(+&6#)>&-,&'&. Yetunde means mother has come again; * Babarimisa This is a child whose father fled at his/her birth. Yoruba gbagbo pe ohun gbogbo to wa ninu aye yii lo ni agbara tire bi o tile je pe agbara inu okan ju ti ikeji,Iru ero yii lo fa pipa orisii ewe,egbo,eepo igi ati awon nnkan miiran po se oogun fun anfaani eniyan. Apeere, Babarimisa means a baby whose father dies shortly after he or she was born. 5. Okeoke ni omo ti o wa ninu apo lati inu iua re wa si ile aye. Bi awon Yoruba se ka omo bibe si naa ni won ka isomoloruko si. ASA:Asa isinku ni ileYoruba: Isinku oba, isinku abami eniyan. Akekoo gbodo fi idi iha ti o yan mule ninu igunle aroko re.A ko gbodo so itan tabi pa aalo ninu iru aroko bayii. Akanlo Ede Ati Itunmo Won | PDF | Nigeria | Ethnic Groups - Scribd (A) airoorun sun (B) atidide lori ibusun (C) atifowo kan omi (D) iwe wiwe (E) pipe de ibi ise. 4. ki ni Olorun fi ta Bola lore? Igbo ni won a sin-in si, won a si sun gbogbo nnkan Ini re. Bi oku tile je odokunrin ti o ba ti ni omo nile,oku sise yoo wa bi ko tile ni koja akara dindin gege bi saraa fun oku.Ara etutu ki ona oku o le la gaaraga lo si ajule orun ni awon Yoruba ka oku sise si. Nibo ni won maa n sin oku oba si laye atijo? "'(#)&$%&)%&),&'(#-'&/#/'&.,&'&):+0&?$')&'(#-'&$')*,&4,&),&%=<%(%, %(%&(+&1%)&+),*%)0&;<'=<'&%$')&'(#-'&.,&!"#$%&):+&$')*,&),&%&"+&"'&6#)&,$#"'. "'(#)&),)#, '1#)-'1#)>&'&"+&/+&'(#-'&4,)#&'8,&%.,&'4+&<%-%))%&6#)&,$+>&-%&/+"#&%$+&%.,&%3#(%>, /+&'(#-'&),&%='&8+:,"%&'(#)&%.,&%='&8+.%&'(#)0, 6+&6,&%=<%(%&(+&1%)&6#)&%$')&.,&'&<%&6+0&P%&74&QJ&Y&^>&TG&Y&J>&JJIF&JC&QJ&Y&^0&P,&'&4,&/+. Ewo ni ooto? Lo okookan awon oro aropo afajoruko ni gbolohun. Bi a ba wo apeere oku pipe ti a fun wa yii, a o ri i pe gbogbo awon ohun ti a menuba pata ni o wa nibe. m ni a fi n da pupo ninu awon onkaye Yoruba mo nigba ti a n fi (i) mo onkapo, Merin (mu erin)=4 Ikerin (iko erin)=4th, Marun-un (mu aarun=5 Ikarun-un (iko arun)=5th, Mesan-an (mu esan)=9 Ikesan (iko esan)=9th, Mewaa (mu ewa)=10 Ikewaa (iko ewa)=10th, Mokanla (mu okan-le-ewa)11 Ikokanla (Iko-okan-le-ewa)11th, Mejila (Mu-eji-le-ewa)12 Ikejila (iko-eji-le-ewa)=12th, Metala (mu-eta-le-ewa)13 Iketala (iko-eta-le-ewa)13th, Merinla (mu-erin-le-ewa)14 Ikerinla (iko-erin-le-ewa)14th. Lati mo bi ojo iwaju yoo ti ri ati lati wadii nipa ohun kan ti a fe dawole, tabi lati wa ona lati jade ninu isoro kan, odo Ifa ni eeyan yoo lo lati lo se ayewo, ero awon Yoruba ni pe Orunmila lo ranti iru ipin ti onikaluku yan waye, oun lo si le ba ni se atunnse si oro eni. ,.#)#&SL'8&J\F&\R&=<%$+&6#)&':'&8+.%&-,&'&4,&-%&74&GJ&Y&^>&GO&Y&^>&-,&'&4,&/+&'(#-'&*, ),=<%&8+:+>&.,&%&<%&6+&-,&! ISE ASETILEWA:- ko isori awon oro yoruba inu gbolohun wonyii jade. GBIGBE EDAN LO SILE AJEGBESE: Laye atijo eru jeje ni awon egbe ogboni je fun awon ara ilu nitori naa ti olowo ba loo fi ejo ajegbese to taku sun awon ogboni,awon ogboni yoo fi edan[amin ase ogboni]ran onise si ajegbese naa,itunmo eyi nip e ki ajegbese naa o maa bo wa si ile ogboni won a da si oro gbese naa,won a si pase fun ajegbese naa ki o san owo yii eru won nii mu ajegbese wa ona kiakia lati san gbese. Akole wo ni o ba akaye yii mu julo? "%%(,)&%$')&'8'&,4(+%">&.,&+),*%)&<%&-'&'(#-'&)%%&4,&%(%&="%44&.,.#)>&.%<,&%$')&)"%&., .%<,&.%<,&'8,&'3'&.,&-,=<+>&%&'&6'&+*,)&%3,*+&,<,"+&-%)&/+"#&'8,&)%%>&%&'&$%&6,&6'&'(#-', .,&%&-'&4,)#&,-+&-%)>&%&'&4,&4+&+. 1. Ajala: One who has fought and survived. (vi) Oruko akoleta-;oruko abiso nikan ni akoleta gbodo ko pelu ami idanuduro. Bakan naa, eran igbe ki i pop o loja nitori awon ode ki i ri eran pa ninu igbo, bee gege ni eso igi kii saba pon lasiko yii.